دفاع غیر نظامی مجموعه‌ای از چاره‌بینی‌های عمومی-دولتی دفاعی و محافظتی است که به منظور حمایت از اهالی، امور اقتصادی و قلمروی یک کشور وضع می‌شود تا هنگام سرزدن عملیات‌های جنگی اجرایی شوند. ویژگی مهم این سازمان‌ها و مجموعه‌ها این است که اعضایشان همه از میان شهروندان غیرنظامی هستند.

وظیفه‌های اساسی دفاع غیر نظامی یک کشور عبارتند از:

  • از پیش و در زمان صلح و آسایش، با نقشه گرفتن و گذرانیدن چاره‌بینی‌های دفاع غیر نظامی همراه با آماده ساختن اهالی و قلمروی کشور بهر حمایت و دفاع، هنگام سرزدن عملیات‌های جنگی و استوار نگاه داشتن فعالیت‌های اقتصادی در زمان جنگ ؛
  • تأسیس و در حال آمادگی دائمی نگاه داشتن مقام‌های اداره، نیروها و ابزارها و لازمه‌های دفاع غیر نظامی، سامانهٔ اداره، علاقه‌مندسازی و آگاه‌سازی، برای اجرای وظیفه‌ها در زمان جنگ؛
  • تشکیل، آماده ساختن و در حال آمادگی دائمی نگاه داشتن قسمت‌های جنگی و به جز آن، زودعملی دسته‌های دفاع غیر نظامی، ساختارهای نجاتدهی و نیروهای غیرجنگی دفاع غیر نظامی برای اجرای وظیفه‌ها همراه با حفظ اهالی، فعالیت‌های اقتصادی و مرزهای کشور در زمان جنگ؛
  • تشکیل اندوخته‌های احتیاطی جابه‌جایی اموال مخصوص دفاع غیر نظامی؛
  • تشکیل ذخیره‌های احتیاطی آذوقه و دارو ؛
  • تشکیل هواپیمای حیاتی رهبری‌کننده و فرماندهی - سرداران مقامات اداره و نیروهای دفاع غیر نظامی، جهت اجرای وظیفه‌هایشان در زمان جنگ؛
  • آموزش دفاع غیر نظامی به مردم؛
  • انجام نظارت دولتی با رعایت نمودن اصول فنی-مهندسی دفاع غیر نظامی، هنگام تهیهٔ لایه‌های ساختمانی، بناهای ساخته شده، استقامتی و به کار بردن آنها؛
  • تشکیل شبکه‌های دیده‌بانی و نظارت آزمایشگاهی دفاع غیر نظامی؛
  • به سرعت آگاهانیدن اهالی از تهدید سرزدن و آغاز عملیات‌های جنگی، خطر هوایی، رادیواکتیو، شیمیایی، زیست‌جنگ‌افزاری (جنگ‌افزارهای میکروبی و باکتریایی) و خطرهای دیگر؛
  • جای‌گردانی (جابه‌جا نمودن) و تخلیهٔ اهالی از شهرهای دارای گروه دفاع غیر نظامی و دیگر محل‌های مسکونی به ویژه دارای جمعیت زیاد، از منطقه‌های تحت تهدید قرارداشته و ناحیه‌های نزدیک مرز به محل‌های بی‌خطر؛
  • پناه دادن اهالی در مناطق محافظتی و تأمین لوازم حفظ فردی و دارویی برای آنها؛
  • گذرانیدن چاره‌بینی‌هایی برای پنهان کردن روشنایی در محل‌های غیر نظامی‌نشین و مناطق اقتصادی؛
  • انجام دادن کارهای نجاتدهی و تأخیرناپذیر؛
  • برآوردن نیازهای اولیهٔ مردمی که در نتیجهٔ عملیات‌های جنگی زیان دیده‌اند، از جمله خدمت‌رسانی پزشکی، فراهم آوردن جای زیست و دیدن چاره‌های ضروری دیگر؛
  • مبارزه با آتش‌سوزی‌هایی که در نتیجهٔ عملیات‌های جنگی به وقوع می‌پیوندند؛
  • معین نمودن و نشان دادن محلهایی که دچار آلودگی‌های رادیواکتیوی، شیمیایی، جنگ‌افزارهای زیستی... گشته‌اند؛
  • برقرار کردن و نگاه داشتن ترتیبات در محلهایی که در نتیجهٔ عملیات‌های جنگی زیان دیده‌اند؛
  • تأمین فعالیت خدمات دفاع غیر نظامی در زمانی جنگ؛
  • دفن نمودن جسدها هنگام جنگ؛
  • تهیه و عملی نمودن چاره‌ها برای نگاه داشتن مناطقی که برای فعالیت استوار اقتصادی و زندگانی مردمی، در وضعیت جنگی ضروریند؛
  • تأمین آمادگی دائمی نیروها و واسطه‌های دفاع غیر نظامی.