هاگانا یا هگانا یا هه‌گَنه (در عبری: ההגנה به معنای دفاع) یک سازمان شبه‌نظامی یهودی وفادار به ایدئولوژی صهیونیزم بود که سال ۱۹۲۰ در فلسطین تحت قیومیت انگلستان به جای سازمان هاشومیر تشکیل شد. این سازمان به‌تدریج به شاخه نظامی غیررسمی آژانس یهود تبدیل شد. و علیه اعراب فلسطینی و حکومت قیم بریتانیا مبارزه می‌کرد. با اعلام استقلال اسرائیل در سال ۱۹۴۸ میلادی و برپائی نیروهای دفاعی اسرائیل، هر سه جنبش زیرزمینی هگانا، اتسل و لحی منحل شدند.

تاریخچه

این سازمان از اواسط دهه ۱۹۳۰ میلادی و به تلافی‌جوئی در برابر حملات و تعرضات اعراب پرداخت. هگانا همچنین در اعتراض به محدودیت‌هائی که از سوی حکومت قیم بریتانیا علیه مهاجرت یهودیان به اسرائیل وضع شده بود، علیه حکومت قیم دست به یکسری عملیات خرابکاری زد.

هگانا بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین سازمان نظامی یهودی قبل از سال ۱۹۴۸ در فلسطین بود که یک سرویس اطلاعاتی بنام «شای»، به منظور گردآوری اطلاعات برای فعالیتهای خود و نیز به منظور رساندن اطلاعات به رهبران اسرائیل جهت مبارزه سیاسی و نظامی با اعراب ساکن فلسطین و با کشورهای عربی و با حکومت قیم بریتانیا برپا نموده بود.