فناوري ارتباطات و اطلاعات و انقلاب كامپيوتري و اينترنتي، در چند سال اخير تغييرات وسيع و سريعي در جنبه هاي مختلف زندگي جوامع اعم از فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و يا سياسي پديد آورده است. به گمان بسياري از انديشمندان، تأثيرات شگرف اين پديدة نوين قرن معاصر در امنيت و استقلال ملي تا به آنجا است كه كشورهاي پيشتاز اين عرصه، فاتحان جهان نوين و بهره مندان، نتيجه دستاوردهاي بشري خواهند بود و آن دسته از كشورها كه از اين مهم غافل باشند، در زمرة مغلوبان اين دوره از تاريخ محسوب گشته، منابع آنها دستخوش تاراج گرديده و سرنوشتشان توسط ديگران رقم خواهد خورد. از اين رو، ورود توانمند به اين عرصه، ديگر يك انتخاب نبوده و الزامي تاريخي است.

در طي 30 سال گذشته انقلاب اسلامي ايران، همواره با انواع جنگ هاي دشمن مورد تهاجم قرار داشته است. جنگ سياسي، نظامي، رواني، نامتعارف و سلاحهاي بيولوژيك استفاده از عوامل داخلي و ضد انقلاب تحريك همسايگان و دشمنان خارجي، اما دشمن همچنان در صدد ضربه زدن به نظام اسلامي است و از هر روزنه و با هر دسيسه و نقشه اي به دنبال اهداف خويش است و در آخرين اقدام به طور رسمي جنگ نرم را در عرصه هاي جديد مانند فضاي مجازي طراحي و به اجرا گذارده است. كميته نيروهاي مسلح مجلس نمايندگان آمريكا در لايحه بودجه سال 2010 پنتاگون براي براندازي نرم و شبكه سازي اينترنتي بودجه 55 ميليون دلاري تصويب كرد، اين بودجه و سياست هاي مندرج در آن، بيانگر تغيير عملي، رويكرد جنگ سخت به جنگ نرم عليه نظام جمهوري اسلامي ايران است.

دشمنان سعي مي كنند با تمركز بر مسائل فكري، ايدئولوژيك و فرهنگي و در واقع با گشودن جبهه جنگ نرم، به اهداف خود برسند. طبيعتاً راه مقابله با جنگ نرماين است كه درك كنيم كه اين هم يك نوع جنگ است. آيه 194 سوره بقره مي فرمايد: «فمَن اعْتَدي عَليكمفاعْتَدوا عليه بِمثل ما اعتَدي عَليْكم»؛ يعني وقتي دشمنان با شما وارد جنگ شدند،شما هم با آنها مقابله به مثل كنيد.
اگر جنگ، جنگ نظامي است بايد از طريق نظامي وارد شد؛ «و أعِدّوا لهم ما اسْتَطعتم مِن قُوّة». اگر جنگ، جنگ اقتصادي است،به همان شيوه و اگر جنگ، جنگ فرهنگي و فكري است، بايد مقابل به مثل ما هم به همان صورت شكل بگيرد. امروزه با استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات مانندسخت افزار، نرم افزارها، سايت ها، وبلاگ ها و ...، اين تأثيرگذاري از سوي آنهاراحت تر اعمال مي شود و در واقع مي توان گفت در حوزه فناوري اطلاعات مقابله با دشمن، مانندبازي فوتبال در زمين حريف است؛ چرا كه از تماشاچيان گرفته تا آب معدني در رختكن توسط حريف قابل تغيير است و چنانچه قواعد بازي در حوزه فضاي مجازي را بلد نباشيم، قطعاًكل كارزار را واگذار خواهيم كرد.
ميدان افكار مردم و مومنين، عرصه كارزار امروز است. امروز در يك ميدان جنگ و كارزار حقيقي قرار داريم. اين كارزار فكري به هيچ وجه به زيان ما نيست، به سود ماست. اگر وارد اين ميدان شويم و آنچه كه نياز ماست از مهمات تفكر اسلامي و انبارهاي معارف الهي و اسلامي بيرون بكشيم و صرف كنيم، قطعاً برد با ماست، ليكن مساله اين است كه ما بايد اين كار را بكنيم.(مقام معظم رهبري در جمع طلاب كرمان 11/02/1384)
در اين رابطه مقام معظم رهبري مي فرمايند: «دشمن در جنگ نرم تلاش دارد با استفاده از ابزارهاي فرهنگي و ارتباطي پيشرفته و باشايعه و دروغ پراكني و با استفاده از برخي بهانه ها ميان آحاد مردم ، ترديد، بدبيني و اختلاف ايجاد كند.» در جاي ديگر ايشان مي فرمايند: «دشمن با استفاده از بهانه هاي مختلف، به جنگ نرم دست مي زند و اهداف خود را دنبال مي كند.» پر واضح است كه در جنگ نرم نيز همانند جنگ سخت دشمن از نقاط ضعف و آسيب ها ضربه كاري خود را وارد مي كند. از اين رو بايد در مقام مقابله با تهديدات و تهاجم دشمن آسيب ها را شناخت و با پيشگيري و مقابله با آن، زمينه را براي ورود يا ضربه دشمن از بين برد. برخي از عوامل زمينه ساز و عمده در جنگ نرم، همان آسيب هاي فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و سياسي و رواني است كه در جامعه و افراد وجود دارد و به صورت بالقوه بهانه هايي در دست دشمن هستند كه با استفاده از آنها و از طريق رسانه ها و ابزارهاي پيشرفته ارتباطي و دروغ افكني اذهان و اعتقادات و باورها ي مردم را مورد هجوم قرار مي دهد و به جنگ نرم دست مي زند و اهداف خود را دنبال مي كند. مقابله با آسيب هاي فوق، نيازمند يك اراده ملي و فراگير است كه تنها از سازماني به گستردگي بسيج بر مي آيد. مقام معظم رهبري در همين ارتباط مي فرمانيد: « تا هنگامي كه بسيج است، هيچ تهديدي متوجه نظام اسلامي نخواهد بود و اين موضوع يك ركن اساسي است.» با توجه به تغيير و تحول در ساختار و ماموريت هاي بسيج و در سرلوحه قرار گرفتن موضوع جهاد علمي، سازندگي و خدمت به مردم در ماموريت هاي بسيج به نظر مي رسد كه بهترين راه براي پيشگيري و مقابله با عوامل زمينه ساز جنگ نرم در بسيج فراهم شده باشد. اين مهم علاوه بر اينكه به تقويت و تعميق اثر گذاري بسيج در جامعه منجر خواهد شد. عملاً مقابله اي موثر در جنگ نرم است.

«اساس بسيج در جمهوري اسلامي، بر آگاهي است. در اينجا نظام جمهوري اسلامي هرگز نخواسته است عده اي بيايند و چشمهايشان را ببندند و با اطاعت كوركورانه و بي خبر از آنچه كه اتفاق مي افتد، به ميدان بروند و اسلحه ها را بكشند و بناي جنگيدن بگذارند. اين را ما نخواستيم.... كساني كه در جبهه هاي نبرد در هشت سال جنگ تحميلي و قبل از آن و مقداري بعد از آن ايستادند و جنگيدند علي بصيرةٍ جنگيدند. مكرر در مكرر از زبانشان شنيديم كه ما براي خاك نمي جنگيم ما براي يك وجب زمين نمي جنگيم ما براي اهداف و آرمان هايمان مي جنگيم اين همان معرفت است.»

اگر فرموده مقام معظم رهبري را نصب العين قرار دهيم كه هم اكنون كشور درگير جنگ نرم است، دشمن در اين جنگ قطعا متوسل به ابزارهاي متعدد خواهد شد. مركز ملي ضدتروريسم آمريكا(NCTC)در ادبيات خود تهديدات نرم را به چهارده عرصه تقسيم بندي كرده كه يكي از مهمترين آنها فضاي سايبر(Cyber Space) است.

در جاي ديگر ايشان مي فرمايند: «ايشان اينترنت كه به وجود آمد، يك ابزار اختصاصي نبود ما هم ميتوانيم از آن استفاده بكنيم يعني يك راه دو طرفه است. اگر دشمن ميتواند از علوم ارتباطات و از پيشرفتها و تازههاي علمي اين رشته استفاده كند، ما هم ميتوانيم استفاده كنيم. از همان شيوههايي كه ضلالت منتشر ميكنند، ما استفاده كنيم و هدايت را منتشر كنيم.»

با عنايت به تاكيدات فرماندهي معظم كل قوا بايد تصريح كرد اين نهاد مقدس با مجهز بودن به عنصر بصيرت همانطور كه در دوران دفاع مقدس از عهده ماموريت هاي حساس خويش بر آمد، اكنون نيز با مجهز شدن به سلاح فناوري اطلاعات مي تواند به انتظارات فرماندهي معظم كل قوا و ملت مسلمان و وظيفه هميشگي خود يعني پاسداري از اسلام و انقلاب اسلامي عمل نمايد كه در اين راه نياز به برخي اقدامات مي باشد كه از جمله آنها:

ـ نشر فرهنگ و ارزشهاي انقلاب اسلامي، بسيج و دفاع مقدس در فضاي سايبري

ـ مقابله با تهديد نرم در فضاي سايبري

ـ فضا سازي و تبليغ در فضاي مجازي براي ارزشهاي اسلامي و انقلابي

ـ ايجاد ارتباطي موثر بين بسيجيان صاحب فكر و انديشه و قلم و هنر در فضاي سايبري

ـ استفاده بهينه از توانمنديهاي بسيجيان در فضاي مجازي و هدايت و ساماندهي آنان در راستاي اهداف انقلاب اسلامي

ـ انجام ماموريتهاي ويژه در فضاي مجازي و جلوگيري از كارشكني ها و ايرادات امنيت فضاي مجازي

- وبلاگ نويسي ديني و تعالي بخشي اسلامي

- همكاري هاي متخصصان هنري

- هويت يابي و هويت باني از اصالت ناب ايراني اسلامي

- ارزش آفريني و بهره مندي از نخبگان فرهنگي و سرمايه هاي اجتماعي

- اشاعه موازين و مباني حجاب اسلامي

- رفع شبهات و جبران خلاء هاي موجود در اين حوزه

- حضور پررنگ و نقش آفرين، جريان سازي و توليد پيام در فضاي مجازي براي تاثير در افكار عمومي دانشگاه و جامعه

تربيت و بكارگيري دانشجويان بسيجي و غير بسيجي و سازماندهي آنها در گروههاي مرتبط براي بهره برداري بيشتر از طريق فناوري نوين ارتباطات و اطلاعات

- كاهش نقش مخرب دشمنان در فضاي مجازي

- اطلاع رساني به موقع ، حجيم و موثر از طريق شبكه اينترنت

- ايجاد فضاي مناسب و مطلوب براي افكار عمومي، دانشگاه و جامعه

- مقابله با هرگونه عمليات رواني دشمن و گروههاي افراطي در دانشگاه و جامعه


نوشته: هادي ايماني

كارشناسي ارشد مديريت فناوري اطلاعات